Publikacja pokonferencyjna już jest!

Tematem szóstej już niemiecko-polskiej konferencji kuratorów w HAUS SCHLESIEN w dniach 24-26 maja było muzealne przedstawienie tematu ucieczki i wypędzeń. Kuratorzy i muzealnicy z różnych niemieckich i polskich instytucji kultury w czasie dwuipółdniowych obrad dyskutowali nie tylko o aktualnych projektach dot. ucieczki, wypędzeń i powrotów do małej ojczyzny, ale także o zmianach w traktowaniu tych tematów w muzeach oraz o tym, jak wpłynęły one na muzealne rekonstrukcje i tym samym na ich pracę. Wydana właśnie dwujęzyczna publikacja zawiera poprawione pisemne wersje referatów, uzupełnione odpowiednimi materiałami ilustracyjnymi.

Zgodnie z programem konferencji Renata Matysiak z Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Głogowie w swoim pierwszym referacie przedstawiła najpierw różne, zrealizowane w muzeum projekty i wystawy poświęcone tematyce ucieczki i wypędzeń, a następnie przeszła do omówienia aktualnej wystawy stałej o wydarzeniach w Głogowie w 1945 roku.  Po niej Jochen Neumann z otwartego w tym roku w Erbendorf muzeum „Flucht-Vertreibung-Ankommen” (Ucieczka-wypędzenie-przybycie) omówił poszczególne etapy prezentowanej w nim wystawy. Następnie Natalie Reinsch wygłosiła referat na temat projektu „Herkunft.Heimat.Heute” (Pochodzenie. Mała ojczyzna. Dzisiaj) stowarzyszenia Museumsverband für Niedersachsen und Bremen e.V. i przedstawiła zrealizowaną w jego ramach wystawę wędrowną zatytułowaną „Od Wy do My“. Pełnomocnik ds. wypędzonych i późnych wysiedleńców Wolnego Państwa Saksonia, dr Jens Baumann, przedstawił ideę projektu „Transferraum Heimat“ (Przestrzeń transferowa mała ojczyzna) w Knappenrode i zaprezentował poszczególne tematy wystawy.

Za tymi przykładami podąża w swoim raporcie studentka Vanessa Rauch, która w swojej praktyce badawczej traktuje w sposób bardziej naukowy obiekty ilustrujące tematykę: Rauche przedstawia tu swoja pracę z zasobami Bunzlauer Heimatsammlung (Bolesławieckie Zbiory Ojczyźniane) w odniesieniu do znajdującego się jeszcze w fazie pilotażowej projektu dot.  badania proweniencji eksponatów z dawnych niemieckich terenów wschodnich. Wystawa „entKOMMEN“ (Uchodzić) pokazana w 2020 roku przez Städtische Museen Zittau jest przedmiotem następnego referatu. Kurator wystawy Bartholomäus Nowak szczególnie koncentruje się na sytuacji w trójstyku (miejscu zetknięcia granic trzech państw). Następnie został pokazany przegląd różnych wystaw i projektów związanych z tematyką ucieczki, wypędzeń i utraty małej ojczyzny w HAUS SCHLESIEN, a ponadto przedstawione zmiany perspektywy, jakie dokonały się w ciągu ostatnich dziesięcioleci. Także referat Henryka Dumina z Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze na przykładzie własnych wystaw pokazuje, jak w ostatnich latach zmieniły się perspektywa i punkt ciężkości. Na podstawie publikacji Muzeum Ziemi Prudnickiej przedstawia Janusz Stolarczyk ten proces w sposób bardziej interdyscyplinarny, gdy przywołuje różne punkty widzenia Polaków i Niemców oraz objaśnia ich tło. W ostatnim artykule Bogna Piter z Opola pisze o tym, jak tematy ucieczki i wypędzeń z i na Śląsk są prezentowane w otwartym w 2022 roku Centrum Dokumentacyjno-Wystawienniczym Niemców w Polsce.

Wraz z publikacją referatów rezultaty konferencji powinny być udostępnione szerszym kręgom odbiorców. Niechaj zachęci to do krytycznej refleksji i zmiany perspektywy oraz będzie impulsem do powstania dalszych projektów.

Silke Findeisen

Die Arbeitstagung wurde gefördert mit Mitteln der Bundesstiftung zur Aufarbeitung der SED-Diktatur